Trong những năm qua, tình hình hoạt động tội phạm mua bán người trên Thế giới và trong khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp với tính chất, phương thức và thủ đoạn ngày càng tinh vi. Tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương nói chung và các nước Tiểu vùng sông Mê Kông nói riêng, trong đó có Việt Nam, hoạt động tội phạm mua bán người đang trực tiếp xâm hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người; ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh, trật tự xã hội.Tội phạm mua bán người ở nước ta phần lớn đều do các đường dây có sự kết cấu chặt chẽ giữa các đối tượng trong nước và ngoài nước thực hiện. Tệ hơn, chính người trong gia đình cũng tham gia những đường dây phạm tội này để bán người thân ra nước ngoài. Qua nhiều lần tìm hiểu, điều tra, các nguyên nhân chính khiến gia tăng tình trạng mua bán người là do siêu lợi nhuận; mất cân bằng về giới; khó khăn về kinh tế, thất nghiệp, thiếu việc làm; xuất nhập cảnh chưa kiểm soát hiệu quả; mất cảnh giác, nhẹ dạ cả tin của người dân; công tác truyền thông, đấu tranh, trấn áp tội phạm mua bán người chưa đủ mạnh... Để hạn chế nhiều hệ luỵ mua bán người đáng tiếc từ những sự bất ổn nêu trên, ngày 10/5/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 793/QĐ-TTg lấy ngày 30/7 hàng năm là “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người” với mục tiêu huy động mọi nguồn lực, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm mua bán người trên phạm vi toàn quốc, thực hiện có hiệu quả công tác tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về hòa nhập với cộng đồng. Được biết ngày 30/7 trùng với “Ngày Thế giới phòng, chống mua bán người” được Liên Hợp Quốc chọn từ năm 2013. Hàng năm, ngày 30/7 được lấy như một cột mốc để thế giới quan sát, nhìn nhận về tình hình mua bán người, qua đó nâng cao nhận thức về tình hình của các nạn nhân nhằm thúc đẩy và bảo vệ quyền của họ. Truớc đó, vào ngày 8/4/2020, Ban Chỉ đạo 138/CP ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ hưởng ứng Ngày 30/7, với sự tham gia của rất nhiều cơ quan liên ngành ở khắp các tỉnh thành trên cả nước. Đây chính là thành quả của sự nỗ lực không ngừng, đồng hành cùng với cộng đồng quốc tế của chính phủ Việt Nam trong cuộc chiến chống mua bán người sau những năm vừa qua. Theo Ban Chỉ đạo phòng chống tội phạm của chính phủ, để phòng ngừa, đấu tranh với những loại tội phạm này, quan trọng nhất mọi người cần nêu cao tinh thần cảnh giác, tự bảo vệ mình và người thân để tránh tạo môi trường thuận lợi để bọn tội phạm hoạt động.

- Luôn cảnh giác với những lời hứa hẹn tìm việc, rủ hợp tác làm ăn, tìm việc làm có thu nhập cao cả trong nước và nước ngoài.

- Từ chối mọi sự giúp đỡ về tiền bạc, lợi ích vật chất của người khác, nhất là từ người lạ mới quen biết.

- Nếu có kế hoạch đi xa, hãy tìm hiểu thật kỹ về địa danh, địa điểm mà mình định đến và đặc điểm, nhân thân của những người bạn đi cùng mình như thế nào. Đừng quên tham khảo ý kiến mọi người và thông báo cho gia đình trước khi đi xa.

- Thường xuyên cập nhật tin tức, kiến thức để nâng cao trình độ văn hóa, pháp luật, kỹ năng tự bảo vệ, có thể đảm bảo an toàn cho bản thân và giúp cho người thân khỏi bị mua, bán.

- Luôn chuẩn bị cho bản thân địa chỉ và số điện thoại tin cậy, có thể là của chính quyền, cơ quan, tổ chức, người thân,... để liên hệ giúp đỡ khi cần thiết.

- Đồng thời, tích cực tuyên truyền cho những người thân trong gia đình, bạn bè biết và cảnh giác với tội phạm buôn bán người.

Theo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, từ năm 2016 đến tháng 6/2019, toàn quốc phát hiện gần 1.100 vụ, với hơn 1.400 đối tượng, lừa bán gần 2.700 nạn nhân. Bên cạnh những nạn nhân bị lừa và dụ dỗ, sẽ có những nạn nhân trả tiền để được đưa sang các quốc gia phát triển với mong muốn đổi đời. Ban Kinh tế - Xã hội của Liên Hiệp Quốc cho hay, đã có khoảng 18.000 người Việt Nam cố gắng di cư lậu đến châu Âu thông qua các hoạt động môi giới khá “tích cực” cũng từ cộng đồng người Việt trong 2017. 

Bộ Nội vụ Anh cho biết, chỉ riêng trong năm 2019, số lượng người Việt Nam có nguy cơ là nạn nhân của nô lệ thời hiện đại cao thứ Ba tại Anh, với 887 trường hợp được chuyển tuyến. Trong đó, có đến 55%, tức 487 người đã từng bị bóc lột lao động, và khoảng 629 người mang giới tính nam, kể cả trẻ em. Những nạn nhân này sẽ là mục tiêu tư vấn và hỗ trợ trong khuôn khổ Dự án “Đấu tranh chống Mua bán người và Nô lệ thời hiện đại: Tiếp cận liên ngành nhằm thay đổi hành vi, tăng cường hỗ trợ tiếp cận pháp lý và tái hòa nhập cho nạn nhân” (TMSV) do Bộ Nội vụ Vương quốc Anh tài trợ, Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công An là chủ Dự án, phối hợp với đối tác chính phủ để thực hiện các hoạt động can thiệp tại 5 tỉnh/thành phố bao gồm Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Bình

Do đó, khi phát hiện hành vi buôn bán người hãy thông báo cho cơ quan pháp luật, tổ chức chính quyền nơi gần nhất. Dù nhỏ tuổi hay đã trưởng thành bạn đều được hưởng quyền công dân và quyền con người. Tích cực phòng chống nạn mua bán người, mỗi người dân hãy cùng đoàn kết, hành động vì sự an toàn của mỗi người, mỗi gia đình, vì tương lai tốt đẹp của toàn xã hội./.

Sưu tầm và biên soạn

CCVH – XH

Lê Văn Sơn